Η Κουκκίδα της καρδιάς μας

Τoυ Σπυρου Γιανναρα από την Καθημερινή Πολύ πριν από το ξέσπασμα της κρίσης τα συνοικιακά βιβλιοπωλεία πάλευαν να αντιμετωπίσουν την παραμόνιμη πενία πελατών. Μηχανεύονταν τρόπους να προσελκύσουν πελατεία εκτός της περιορισμένης και φθίνουσας κάστας των αναγνωστών. Εξ ου και μεταλλάχθηκαν σχεδόν όλα μαζί σε περίεργα υβρίδια, κάτι μεταξύ βιβλιοχαρτοπωλείου, καταστήματος παιχνιδιών και σχολικών ειδών. Κάποια ελάχιστα διατηρούν αμιγή σε πείσμα των καιρών την αρχική τους ταυτότητα του βιβλιοπωλείου. Οι ελάχιστοι διαβάτες -με την μποντλερική έννοια του πλάνητα- που έχουν τον χρόνο και τη διάθεση να περιπλανηθούν στην πόλη, ενδέχεται να βρεθούν ξαφνικά μπροστά στη σκονισμένη προθήκη ενός τέτοιου απολησμονημένου στη δεκαετία του ’80 καταστήματος. Που με την πάροδο των ετών μετατράπηκε άθελά του σε ένα νέο είδος παλαιοβιβλιοπωλείου. Τα βιβλιοπωλεία αυτά δεν διαθέτουν παμπάλαιες και σπάνιες πρώτες εκδόσεις, μονάχα πεπαλαιωμένα βιβλία από το ’70 και δώθε, στα οποία ο χρόνος προσέδωσε μια ελαφρά υπόλευκη και ενίοτε κατακίτρινη πατίνα. Είναι η χαρά του βιβλιόφιλου που ανακαλύπτει ωσάν εξερευνητής εξαντλημένα βιβλία που έφαγε μάταια τον κόσμο να τα ψάχνει: τις «Σημειώσεις του Μάλτε Λάουριτς Μπρίγκε» (εκδ. Ροδακιό), την «Αντα» του Ναμπόκοφ (εκδ. Νεφέλη) ή το «Τσεβενγκούρ (Ταξίδι με ανοιχτή καρδιά)» του Αντρέι Πλατόνοφ (εκδ. Λιβάνη). Ανοίγοντάς τα στην πρώτη ή στην τελευταία σελίδα θα βρει οπωσδήποτε σημειωμένη με μαλακό μολύβι την αλλοτινή τους αξία σε δραχμές. Στη Νέα Σμύρνη σε μια μικρή πάροδο της πλατείας (Τροίας 4) βρίσκεται ένα μικροσκοπικό, αλλά καλά ενημερωμένο βιβλιοπωλείο, η «Κουκκίδα», που αντιστέκεται γενναία στην επαπειλούμενη μετατροπή του σε υβρίδιο, ταχυφαγείο ή ραφτάδικο. Χάρη στις φροντίδες δυο ευπροσήγορων κοριτσιών, της Τάνιας και της Γιούλας, που ξέρουν τη δουλειά τους, η «Κουκκίδα» δεν έχει σκονισμένα βιβλία, μήτε ρέπει προς το παλαιοβιβλιοπωλείο. Ο χώρος είναι ελάχιστος. Tα βιβλία καλύπτουν σαν ταπετσαρία τους τοίχους αφήνοντας ελεύθερα μόνο την προθήκη και τα κουφώματα. Κάθε που αφαιρείς ένα αντίτυπο από το ράφι νιώθεις σαν να βγάζεις ένα τούβλο από τον τοίχο. Ωστόσο, το χαμηλοτάβανο δωμάτιο αποπνέει μια οικεία ζεστασιά στη δράκα των πιστών πελατών που διατηρούν την «Κουκκίδα» στον χάρτη των καταστημάτων της Νέας Σμύρνης.