Στους
συντρόφους που δεν πιστέψαν στον έρωτα και στο ρεαλισμό του
υπερφυσικού.
...Ένα λεπτό, τώρα θα παρακολουθήσουμε μιαν αναμφισβήτη απόδειξη της άπειρης δύναμης του Θεού...
Ένας ιερέας που εκστασιάζεται και μετεωρίζεται με την ισχύ της ζεστής σοκολάτας∙ ένας συνταγματάρχης που έχασε δεκαεφτά γιους κι όμως επέζησε από δεκατέσσερις απόπειρες δολοφονίας, εβδομήντα τρεις ενέδρες κι ένα εκτελεστικό απόσπασμα∙ ένας τσιγγάνος που έχει γλιτώσει από όλους τους λοιμούς και τους καταποντισμούς που είχαν χτυπήσει την ανθρωπότητα∙ και μια δαιμονισμένη κοπέλα η οποία πεθαίνει από έρωτα, ενώ ένα μέρος του σώματός της, τα μαλλιά, αρνούνται να υπακούσουν στο θάνατο και συνεχίζουν να μακραίνουν μέρα τη μέρα ∙ εν τέλει μία βροχή που διαρκεί τέσσερα χρόνια, έντεκα εβδομάδες και δύο ημέρες.
Αν μη τι άλλο, ο Γκαμπριέλ Γκαρσίας Μάρκες, ήξερε να παρασύρει τους αναγνώστες του, στην μαγεία του φυσικού και στον ρεαλισμό του αφύσικου. Ως ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του «Μαγικού Ρεαλισμού», γνώριζε καλά πως να συνδυάσει και να υφάνει πάνω στο λογοτεχνικό καμβά, το ρεαλιστικό με το εξωπραγματικό. Δημιουργούσε με αυτόν τον τρόπο μια ισότιμη αποδοχή του καθημερινού και του απίθανου, αναιρώντας τα σύνορα μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας. Η έντονη κοινωνική κριτική, οι πολλαπλές ιστορικές αφηγήσεις βασισμένες σε πραγματικά γεγονότα που στιγμάτισαν την ιστορία και την κοινωνία της Λατινικής Αμερικής – άνοδος δικτατοριών, εισβολή οικονομικού ιμπεριαλισμού, απεργίες του εργατικού κινήματος που πνίγηκαν στο αίμα – σε συνδυασμό με άπλετη υπερβολή, έναν κυκέωνα από χαρακτήρες που αποδέχονται εξωπραγματικές καταστάσεις ως καθημερινές και αμελητέες στιγμές, δημιουργούν έναν απίθανα μαγικό σουρεαλιστικό κόσμο, που μόνη επιλογή και όχι απαραίτητα υποχρεωτική, είναι ο ίδιος ο αναγνώστης να αποδεχθεί το έργο του ως ένα ρεαλιστικό και ταυτόχρονα φαντασιακό κείμενο.
Ο Γκαμπριέλ Γκαρσίας Μάρκες, γεννημένος το 1927 στην Κολομβία, εργάστηκε ως δημοσιογράφος, κριτικός, ερευνητής και συγγραφέας. Αν και πιστός πάντοτε στο Σοσιαλισμό, άσκησε δριμύτατη κριτική στην περίπτωση της Ανατολικής Γερμανίας. Υπερασπίστηκε με θέρμη την κουβανική επανάσταση, παρέμεινε πιστός φίλος και σύντροφος του Φιντέλ Κάστρο και ίδρυσε μία οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην πόλη του Μεξικό, με το όνομα Habeas.
Στο εξαιρετικό λογοτεχνικό του έργο, μπορούμε να διακρίνουμε τα ιστορικά και πολιτικά ρεύματα που επηρέασαν την Λατινική Αμερική, καθώς επίσης και την επιρροή που άσκησαν σε αυτό, οι αρχέτυποι θρύλοι του λαού και τα μαγικά παραμύθια, εμποτισμένα με τις αρχές και τις αξίες του ιθαγενικού λαού της χώρας.
Ξαναδιαβάζοντας τα έργα του σήμερα ερωτευόμαστε ξανά, αγαπάμε, νιώθουμε και αναζητάμε έναν κόσμο γεμάτο συναισθήματα: έναν κόσμο ρεαλιστικά εκπληκτικό κι ασυνήθιστο. Μέσα από τις γραμμές του αποδεχόμαστε τις μεταφυσικές εμπειρίες ως ένα μέρος της πραγματικότητας, έξω από τα αυστηρά ορθολογικά πλαίσια. Διδασκόμαστε τον έρωτα ως αυταπάρνηση μα και ως επιμονή και πάθος, ως υπέρτατη ανάγκη, αιτία ύστατης καταστροφής και συμπαντική δύναμη, ενώ από την άλλη αποδεχόμαστε την πιο ταπεινή πλευρά του εαυτού μας καθώς και την πιο πεισματική και σίγουρη. Ο ίδιος εκθειάζει την αγάπη και το φόβο για τη ζωή και το θάνατο. Θέτει ερωτήματα για την εσωτερική μας αναζήτηση και μας παρασύρει στην κατά βάθος διεύρυνση της ανθρώπινης ύπαρξης.
Εν τέλει ο Γκαμπριέλ Γκαρσίας Μάρκες –ή Γκάμπο, όπως συνήθιζαν να τον αποκαλούν φίλοι και θαυμαστές- , μας διδάσκει να διεισδύουμε στο μυστήριο της πραγματικότητας, ακόμη και σήμερα, σε μια εποχή που κυριαρχεί ο ορθολογισμός και η ανάλυση, μετατρέποντας το κοινό και το καθημερινό σε θαυμαστό κι απόκοσμο (Flores, 1955), δίχως να καταφεύγουμε σε φανταστικά στοιχεία. Στρέφει την προσοχή στη δημιουργική πράξη. Μας μαθαίνει να αγαπάμε χωρίς ιδιοτέλεια, τον εαυτό μας και τους ανθρώπους γύρω μας, να συγχωράμε και να ζητάμε συγχώρεση, να εκφραζόμαστε ειλικρινά κι αληθινά σαν να είναι πάντα η τελευταία φορά.
"Στους ανθρώπους θα έδειχνα πόσο λάθος κάνουν να νομίζουν ότι παύουν να ερωτεύονται όταν γερνούν, χωρίς να καταλαβαίνουν ότι γερνούν όταν παύουν να ερωτεύονται!"
Κ. Ιλιάνα
*Πληροφορίες για το Μαγικό Ρεαλισμό πάρθηκαν από την εξαιρετική εργασία "Ο Μαγικός Ρεαλισμός στη Λογοτεχνία 20ος και 21ος αιώνας".
...Ένα λεπτό, τώρα θα παρακολουθήσουμε μιαν αναμφισβήτη απόδειξη της άπειρης δύναμης του Θεού...
Ένας ιερέας που εκστασιάζεται και μετεωρίζεται με την ισχύ της ζεστής σοκολάτας∙ ένας συνταγματάρχης που έχασε δεκαεφτά γιους κι όμως επέζησε από δεκατέσσερις απόπειρες δολοφονίας, εβδομήντα τρεις ενέδρες κι ένα εκτελεστικό απόσπασμα∙ ένας τσιγγάνος που έχει γλιτώσει από όλους τους λοιμούς και τους καταποντισμούς που είχαν χτυπήσει την ανθρωπότητα∙ και μια δαιμονισμένη κοπέλα η οποία πεθαίνει από έρωτα, ενώ ένα μέρος του σώματός της, τα μαλλιά, αρνούνται να υπακούσουν στο θάνατο και συνεχίζουν να μακραίνουν μέρα τη μέρα ∙ εν τέλει μία βροχή που διαρκεί τέσσερα χρόνια, έντεκα εβδομάδες και δύο ημέρες.
Αν μη τι άλλο, ο Γκαμπριέλ Γκαρσίας Μάρκες, ήξερε να παρασύρει τους αναγνώστες του, στην μαγεία του φυσικού και στον ρεαλισμό του αφύσικου. Ως ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του «Μαγικού Ρεαλισμού», γνώριζε καλά πως να συνδυάσει και να υφάνει πάνω στο λογοτεχνικό καμβά, το ρεαλιστικό με το εξωπραγματικό. Δημιουργούσε με αυτόν τον τρόπο μια ισότιμη αποδοχή του καθημερινού και του απίθανου, αναιρώντας τα σύνορα μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας. Η έντονη κοινωνική κριτική, οι πολλαπλές ιστορικές αφηγήσεις βασισμένες σε πραγματικά γεγονότα που στιγμάτισαν την ιστορία και την κοινωνία της Λατινικής Αμερικής – άνοδος δικτατοριών, εισβολή οικονομικού ιμπεριαλισμού, απεργίες του εργατικού κινήματος που πνίγηκαν στο αίμα – σε συνδυασμό με άπλετη υπερβολή, έναν κυκέωνα από χαρακτήρες που αποδέχονται εξωπραγματικές καταστάσεις ως καθημερινές και αμελητέες στιγμές, δημιουργούν έναν απίθανα μαγικό σουρεαλιστικό κόσμο, που μόνη επιλογή και όχι απαραίτητα υποχρεωτική, είναι ο ίδιος ο αναγνώστης να αποδεχθεί το έργο του ως ένα ρεαλιστικό και ταυτόχρονα φαντασιακό κείμενο.
Ο Γκαμπριέλ Γκαρσίας Μάρκες, γεννημένος το 1927 στην Κολομβία, εργάστηκε ως δημοσιογράφος, κριτικός, ερευνητής και συγγραφέας. Αν και πιστός πάντοτε στο Σοσιαλισμό, άσκησε δριμύτατη κριτική στην περίπτωση της Ανατολικής Γερμανίας. Υπερασπίστηκε με θέρμη την κουβανική επανάσταση, παρέμεινε πιστός φίλος και σύντροφος του Φιντέλ Κάστρο και ίδρυσε μία οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην πόλη του Μεξικό, με το όνομα Habeas.
Στο εξαιρετικό λογοτεχνικό του έργο, μπορούμε να διακρίνουμε τα ιστορικά και πολιτικά ρεύματα που επηρέασαν την Λατινική Αμερική, καθώς επίσης και την επιρροή που άσκησαν σε αυτό, οι αρχέτυποι θρύλοι του λαού και τα μαγικά παραμύθια, εμποτισμένα με τις αρχές και τις αξίες του ιθαγενικού λαού της χώρας.
Ξαναδιαβάζοντας τα έργα του σήμερα ερωτευόμαστε ξανά, αγαπάμε, νιώθουμε και αναζητάμε έναν κόσμο γεμάτο συναισθήματα: έναν κόσμο ρεαλιστικά εκπληκτικό κι ασυνήθιστο. Μέσα από τις γραμμές του αποδεχόμαστε τις μεταφυσικές εμπειρίες ως ένα μέρος της πραγματικότητας, έξω από τα αυστηρά ορθολογικά πλαίσια. Διδασκόμαστε τον έρωτα ως αυταπάρνηση μα και ως επιμονή και πάθος, ως υπέρτατη ανάγκη, αιτία ύστατης καταστροφής και συμπαντική δύναμη, ενώ από την άλλη αποδεχόμαστε την πιο ταπεινή πλευρά του εαυτού μας καθώς και την πιο πεισματική και σίγουρη. Ο ίδιος εκθειάζει την αγάπη και το φόβο για τη ζωή και το θάνατο. Θέτει ερωτήματα για την εσωτερική μας αναζήτηση και μας παρασύρει στην κατά βάθος διεύρυνση της ανθρώπινης ύπαρξης.
Εν τέλει ο Γκαμπριέλ Γκαρσίας Μάρκες –ή Γκάμπο, όπως συνήθιζαν να τον αποκαλούν φίλοι και θαυμαστές- , μας διδάσκει να διεισδύουμε στο μυστήριο της πραγματικότητας, ακόμη και σήμερα, σε μια εποχή που κυριαρχεί ο ορθολογισμός και η ανάλυση, μετατρέποντας το κοινό και το καθημερινό σε θαυμαστό κι απόκοσμο (Flores, 1955), δίχως να καταφεύγουμε σε φανταστικά στοιχεία. Στρέφει την προσοχή στη δημιουργική πράξη. Μας μαθαίνει να αγαπάμε χωρίς ιδιοτέλεια, τον εαυτό μας και τους ανθρώπους γύρω μας, να συγχωράμε και να ζητάμε συγχώρεση, να εκφραζόμαστε ειλικρινά κι αληθινά σαν να είναι πάντα η τελευταία φορά.
"Στους ανθρώπους θα έδειχνα πόσο λάθος κάνουν να νομίζουν ότι παύουν να ερωτεύονται όταν γερνούν, χωρίς να καταλαβαίνουν ότι γερνούν όταν παύουν να ερωτεύονται!"
Κ. Ιλιάνα
*Πληροφορίες για το Μαγικό Ρεαλισμό πάρθηκαν από την εξαιρετική εργασία "Ο Μαγικός Ρεαλισμός στη Λογοτεχνία 20ος και 21ος αιώνας".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου